húy kỵ là gì

Húy kỵ hoặc kiêng húy (đôi khi gọi là kị húy hoặc tỵ húy; n.đ. "tránh tên") là sự việc tách sử dụng một trong những thương hiệu nhằm bộc bạch sự tôn trọng nhập xã hội bên trên những nước quân công ty chuyên nghiệp chế nằm trong điểm văn hóa truyền thống chữ Hán. Theo luật của một trong những nước thời xưa, quý khách dân cần kiêng khem kỵ thương hiệu húy của vua bằng phương pháp ko được phép tắc dùng để làm gọi là mang lại con cháu nhập mái ấm gia đình rưa rứa ko được phép tắc sử dụng nhập văn tự động hoặc nhập lời nói phát biểu từng ngày. Trong mái ấm gia đình, con cháu hoàn toàn có thể kiêng khem gọi thương hiệu thiệt của tổ tiên vì thế truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống. Trong cuộc sống xã hội, hoàn toàn có thể là vì mê tín dị đoan dị đoan nhưng mà người dân tách sử dụng một kể từ này ê.

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Kỵ húy với xuất xứ kể từ Trung Quốc kể từ rất mất thời gian và tác động cho tới nhiều vương quốc nhập điểm văn hóa truyền thống chữ Hán.

Bạn đang xem: húy kỵ là gì

Tại Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]

Việt Nam với lịch sử hào hùng một ngàn năm đô hộ của Trung Quốc nên Chịu đựng tác động nền văn hóa truyền thống Trung Quốc, nhập ê với văn hóa truyền thống "húy kỵ". Lệnh kiêng húy thứ nhất nhập lịch sử hào hùng nước Việt Nam được phát hành mon sáu năm Kiến Trung loại tám (1232) bên dưới thời Trần Thái Tông^[1]. vua ngôi nhà Trần biện lẽ là ông tổ ngôi nhà Trần thương hiệu huý là "Trần Lý" nên ai thương hiệu bọn họ là Lý cần thay tên. Lệnh nhà vua đang được ban thì thần dân cần đua hành; và đương nhiên con cái con cháu ngôi nhà Lý cần kể từ quăng quật gốc tích bọn họ mặt hàng của tớ sẽ được tồn bên trên. Lệnh kiêng khem húy vì thế nhà vua ban rời khỏi để lưu lại vẻ oai nghi của ngai rồng vàng, kẻ này phạm húy có khả năng sẽ bị tru di tam tộc.

Sang triều Hậu Lê, ngày đôi mươi tháng tư âm lịch năm 1428, sau thời điểm đăng vương được 5 ngày^[2] nhà vua Lê Thái Tổ đang được công bố tức thì mệnh lệnh kiêng khem húy thoáng rộng nhất lịch sử^[3]: Kiêng cho tới nhiều loại húy: quốc húy (gồm chủ yếu húy và thông thường húy), thương hiệu húy, gia tộc kính húy và dân gian tham húy^[4].

Và kể từ ê cho tới mãi thời ngôi nhà Nguyễn, mệnh lệnh kiêng khem húy kế tiếp giữ lại, nhiều thời được vận dụng một cơ hội nghiêm ngặt. Do kiêng khem húy nhưng mà những danh nhân khu đất Việt đang được 1 thời biến chuyển âm trở nên thương hiệu khác ví như Ngô Thì Nhậm (Ngô Thời Nhiệm)^{[cần dẫn nguồn]}...

Húy kỵ bên dưới triều đại phong loài kiến nước Việt Nam, đặc trưng Quốc húy bên dưới thời những vua Nguyễn, khá phức tạp. Húy kỵ đang được thổi lên trở nên Quốc luật, thực hiện thay cho thay đổi 1 phần ngôn từ.

Kỵ húy so với cử tử khi chuồn đua thì với nhị hạng: khinh húy và trọng húy. Khinh húy là cần kiêng khem thương hiệu thân phụ u cô chú của nhà vua. Trọng húy là kiêng khem thương hiệu của vua. Ai phạm coi thường húy nhập bài bác đua thì bị đóng góp gông phơi bầy nắng nóng phụ thân ngày, xong xuôi lại xuyên suốt đời bị cấm chuồn đua. Phạm trọng húy thì không chỉ sỹ tử bị tù nhưng mà những thày dạy dỗ học tập cũng trở thành trừng trị vì như thế lỗi dường như không kiêm toàn trách cứ nhiệm dạy dỗ. Ai đang khiến quan tiền nhưng mà ghi chép sớ phạm trọng húy cũng trở thành trừng trị như giáng cấp cho. Triều Gia Long pháp luật bắt tấn công 80 trượng.^[5]

Việc kỵ húy tác động không chỉ ở lời nói phát biểu cửa ngõ mồm khi phát biểu trại âm, nhưng mà tức thì chữ ghi chép, nhất là những công văn chữ Nho cần thay cho thay đổi, khi tăng tách đường nét, khi thì sử dụng chữ cận âm hoặc đồng nghĩa tương quan nhằm tách phạm húy. Cũng địa thế căn cứ nhập những sửa thay đổi nhập văn tự động này nhưng mà những học tập fake sau đây hoàn toàn có thể thẩm toan niên đại của một phiên bản văn dựa vào những cơ hội ghi chép kỵ húy.

Một số ngôi nhà sử học tập VN kiêng khem húy chữ "Tông" (Tên húy của nhà vua Thiệu Trị) nhưng mà đang được thay tên của những vua VN trước ê. Ví dụ:

• Lý Thánh Tông gọi lại là Lý Thánh Tôn
• Lê Thánh Tông gọi lại là Lê Thánh Tôn.
• Trần Nhân Tông gọi lại là Trần Nhân Tôn.

Ngoài thương hiệu riêng biệt là vẹn toàn tổ và vua, nhiều khi thương hiệu của những người dân thân thiết nằm trong với vua cũng khá được kiêng khem như: thân phụ, u, bà xã, con cái, anh, em,... và với lúc đến mặt hàng ông nội, bà nội, thương hiệu fake, chữ đệm của vua cũng khá được kiêng khem.

Hiện tượng chuyển đổi từ[sửa | sửa mã nguồn]

Ngoài hiện tượng lạ phát biểu trại vì thế kiêng khem húy, nhiều danh kể từ không giống cũng khá được phát biểu trại đối với ngôn từ phổ thông như: đàn (nhạc cụ) trở nên đờn, sinh (đẻ) trở nên sinh, chủ yếu (chính trị, hành chủ yếu, quyết sách, chính đạo,...) trở nên chánh, nường trở nên nường, phụng (loài chim) trở nên phượng, long trở nên luông,tụng kinh trở nên tuộng canh, thủy trở nên thoải, phụ thân trở nên bơ, v.v.

Thay thay đổi địa danh[sửa | sửa mã nguồn]

Từ thời ngôi nhà Lê, vì như thế kiêng khem thương hiệu chúa Trịnh Giang nhưng mà Cẩm Giang và Võ Giang gọi là Cẩm Giàng và Võ Giàng. Cũng bám theo lệ ê vì như thế thương hiệu chúa Tây Vương Trịnh Tạc nhưng mà Tây Châu cần thay đổi là Nam Châu, Sơn Tây thay đổi thực hiện xứ Đoài.^[6] Vào đầu thời ngôi nhà Nguyễn phong tục này kế tiếp không chỉ được giữ lại mà còn phải không ngừng mở rộng, vua Gia Long bắt kiêng khem cả thương hiệu con cái dâu 15 tuổi tác mới nhất cưới về thương hiệu là Hồ Thị Hoa, bởi vậy, chợ Đông Hoa cần thay đổi là chợ Đông Ba, cầu Hoa thay đổi là cầu Bông, thị trấn Hoa Khê (Phú Thọ) thay đổi trở nên thị trấn Cẩm Khê và thị trấn Mộ Hoa (Quảng Ngãi) thay đổi trở nên thị trấn Mộ Đức. Do chữ "Thiên" phạm cho tới Trời nên mang lại thay đổi kể từ miếu "Thiên Mụ" trở nên miếu "Linh Mụ", thị trấn Thiên Thi (Hưng Yên) thay đổi trở nên thị trấn Ân Thi, thị trấn Thiên Bản (Nam Định) thay đổi trở nên thị trấn Vụ Bản và thị trấn Thiên Lộc (Hà Tĩnh) thay đổi trở nên thị trấn Can Lộc. Có nhiều kể từ ngữ không giống, nhất là địa điểm vì thế kiêng khem húy nhưng mà chuyển đổi, hiện nay đã trở nên thân quen thuộc: Trấn Thanh Hoa, cho tới thời Minh Mạng gửi trở nên tỉnh, bị gọi là tỉnh Thanh Hóa^[3], Kỳ Hoa gửi trở nên Kỳ Anh hoặc sông Minh Lương (sông Ga Hói) thay đổi trở nên sông Hiền Lương, xã Trà Hương (tổng Trà Hương, thị trấn Nghi Dương, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương) thay đổi trở nên Trà Phương, thị trấn Thanh Đàm thay đổi trở nên thị trấn Thanh Trì (Hà Nội), thị trấn Vĩnh Ninh cần thay tên cho tới nhị phiên trở nên thị trấn Vĩnh Phúc rồi thị trấn Vĩnh Lộc (Thanh Hóa)...

Lệ kỵ húy và tầm quan trọng khảo cổ[sửa | sửa mã nguồn]

Trong những văn tịch và di tích lịch sử cổ, những ngôi nhà nghiên cứu và phân tích lịch sử hào hùng những nước Á Đông nhập khối Chịu đựng tác động Nho học tập, nhập ê với nước Việt Nam thông thường dò thám những chữ tăng tách đường nét (gọi là khuyết bút)^[7] hoặc trại âm sẽ giúp đỡ ấn toan thời khắc của việc ghi chép, tôn tạo ra vì như thế từng triều đại phong loài kiến lại quy toan kỵ húy chắc chắn.^[8] Ví dụ như triều Lê thì văn tịch cần kiêng khem thương hiệu vua Lê Thái Tổ, người khai sáng sủa rời khỏi triều đại ê vốn liếng là "Lợi", tuy nhiên quý phái thời ngôi nhà Nguyễn thì không hề kiêng khem chữ Lợi trong những những văn khiếu nại nữa, và Từ đó hoàn toàn có thể phân biệt rõ nét văn tự thời Lê với thời Nguyễn. Tuy nhiên cách thức này cũng có thể có những giới hạn ví dụ giống như các công văn thì việc biên chép cần lưu giữ nguyên tắc rõ nét tuy nhiên trong phạm vi riêng biệt hạn hẹp, những trứ tác chung nhặt thì ko. Hơn nữa nhiều văn phiên bản khi sao lại vào trong 1 thời khắc không giống thì lại quăng quật những phép tắc xưa và lồng nhập ê phép tắc kỵ húy đương thời, dễ làm cho rời khỏi ngộ nhận về thời khắc kiệt tác.

Tại Trung Quốc[sửa | sửa mã nguồn]

Trong xuyên suốt lịch sử hào hùng Trung Quốc, với những vua mang tên húy là những chữ thông thườn, nên đang được dò thám phương pháp để việc kiêng khem húy trở thành tách áp lực so với thần dân. Chẳng hạn, Hán Tuyên Đế với húy là Bệnh Dĩ (病已) chứa chấp nhị chữ Hán đặc biệt thông dụng nên đang được thay tên trở nên Tuân (詢), một chữ không nhiều thông dụng rộng lớn.^[9] Tương tự động, Đường Thái Tông Lý Thế Dân (李世民) với nhị chữ đặc biệt phổ thông là Thế và Dân chỉ bị cấm sử dụng cùng nhau nhưng mà không trở nên cấm sử dụng khi đứng đơn lẻ. Tuy nhiên, đàn ông ông là Đường Cao Tông đang được đòi hỏi cấm sử dụng nhị chữ này trọn vẹn sau thời điểm vua thân phụ tổn thất, điều này khiến cho thừa tướng Lý Thế Tích cần thay tên trở nên Lý Tích.^[10]

Tại Nhật Bản[sửa | sửa mã nguồn]

Bán hòn đảo Triều Tiên[sửa | sửa mã nguồn]

Triều Tiên thống nhất[sửa | sửa mã nguồn]

Triều Tiên[sửa | sửa mã nguồn]

Bộ mã ký tự động KPS 9566 của Triều Tiên quy toan tăng 6 ký tự động đặc trưng dành riêng cho thương hiệu của nhị lãnh tụ của mình là Kim Il-sung (김일성) và Kim Jong-il (김정일) nhưng mà ko dùng những ký tự động Hangul sẵn với nhập cỗ mã. Sáu ký tự động này nằm ở vị trí địa điểm mã 04-72 cho tới 04-77, với dạng phông chữ đặc trưng, được in ấn đậm đối với những ký tự động nằm trong thương hiệu thường thì, nhập ê ký tự động dành riêng cho bọn họ Kim (김) được mã hóa nhị phiên (vị trí mã 04-72 và 04-75)^[11].

Hàn Quốc[sửa | sửa mã nguồn]

Phương pháp tách phạm húy[sửa | sửa mã nguồn]

Đổi chữ Hán[sửa | sửa mã nguồn]

Thay chữ Hán này bằng văn bản Hán không giống (còn gọi là cải dụng (pháp)), thường thì vận dụng so với trọng húy (chữ húy nặng nề, thông thường là tên gọi vua). Ví dụ:

Xem thêm: take advantages of là gì

• Hán Văn Đế húy Lưu Hằng nên đang được thay đổi Hằng Nga (姮娥) trở nên Thường Nga (嫦娥).

Thông thông thường việc thay cho chữ một chữ kiêng khem húy bởi vì một chữ đồng nghĩa tương quan hoặc đồng âm. Chẳng hạn Huyền Vũ môn 玄武門 (xuán wǔ mén) ở Tử Cấm Thành đang được thay đổi trở nên Thần Vũ môn 神武門 (shēn wǔ mén) nhằm tách thương hiệu của Khang Hi là Huyền Diệp (玄燁).

Bỏ chữ Hán[sửa | sửa mã nguồn]

Tức là quăng quật trống trải dù chữ, hay còn gọi là không tự động (pháp). Ví dụ:

• Quan Thế Âm được quăng quật chữ Thế nhập thương hiệu húy của Đường Thái Tông là Lý Thế Dân trở nên Quan Âm.

Viết biến chuyển dạng[sửa | sửa mã nguồn]

Chữ Hán kiêng khem húy hoàn toàn có thể được tăng đường nét, tách đường nét (gọi là khuyết bút), sử dụng chữ dị thể hoặc hòn đảo cỗ. Đời ngôi nhà Trần quy toan về ghen tị húy thông thường là ghi chép loại trừ đường nét hoặc tăng vòng tròn trĩnh nhỏ kế tiếp mặt mày chữ. Đời ngôi nhà Lê thông thường ghi chép tăng bên trên chữ húy 4 hoặc 3 đường nét gãy (<<<< hoặc <<<). Việc quăng quật một đường nét (khuyết nhất bút) thông thường là đường nét sau cuối, và được vận dụng so với khinh húy (chữ húy nhẹ nhàng, thông thường là tên gọi tổ tiên vua). Ví dụ, thương hiệu thiệt của Khang Hi là Huyền Diệp (玄燁) được loại trừ đường nét bên trên từng chữ (xem hình bên).

Đổi âm đọc[sửa | sửa mã nguồn]

Vẫn lưu giữ chữ Hán tuy nhiên chỉ thay cho thay đổi cơ hội gọi, phương pháp này thông thường thông dụng bên trên nước Việt Nam. Ví dụ:

• Kiêng âm "Chu" nhập húy của Nguyễn Phúc Chu nên gọi trở nên Phan Châu Trinh.
• Kiêng âm "Cảnh" nhập húy của Nguyễn Phúc Cảnh nên gọi trở nên "kiểng": cây kiểng.

Phân loại[sửa | sửa mã nguồn]

Quốc húy[sửa | sửa mã nguồn]

Quốc húy là sự việc tách thương hiệu thiệt của đế vương vãi và tổ tiên của ông tớ. Chẳng hạn như nhập thời ngôi nhà Tần, thương hiệu húy của Tần Thủy Hoàng là Doanh Chính (嬴政) bị cấm ko sử dụng, nên mon thứ nhất "chính nguyệt" (政月: mon hành chính) được thay đổi trở nên "chính/chinh nguyệt" (正月: mon tức thì thẳng) rồi sau này lại thay đổi trở nên "đoan nguyệt" (端月: mon tức thì thẳng). Chữ 正 cũng cần được gọi bởi vì âm không giống (zhèng thay đổi trở nên zhēng) nhằm tách đồng âm. Hơn thế nữa, cấm sử dụng thương hiệu tổ tiên của vua chúa tính cho tới bảy đời về trước. Việc cấm này được luật hóa, những ai phạm húy có khả năng sẽ bị trừng trị nặng nề.

Dân gian tham kính húy[sửa | sửa mã nguồn]

Trong dân gian tham, người tớ hoàn toàn có thể kiêng khem thương hiệu những vật rất linh. Một tình huống thông dụng là cọp được thay đổi trở nên "Ông Ba Mươi", hoặc lửa thay đổi trở nên "Bà Hỏa". Các người dân miền biển lớn vì như thế kính trọng cá voi xanh lơ, thần hộ mệnh cho tất cả những người chuồn biển lớn nên bọn họ ko gọi trực tiếp thương hiệu nhưng mà sử dụng tên thường gọi "(Cá) Ông (Nam Hải)". Mỗi khi với cá bị tiêu diệt dạt nhập bờ, người dân tổ chức triển khai tang lễ đặc biệt sang chảnh và dựng lăng mang lại cá gọi là Lăng Ông.

Gia húy[sửa | sửa mã nguồn]

Gia húy hoặc tộc húy là sự việc tách phát biểu cho tới hoặc kiêng khem sử dụng thương hiệu các cụ thân phụ u nhập phạm vi mái ấm gia đình, vì thế truyền thống lịch sử tôn trọng tổ tiên bên trên Á Đông. Đối với tổ tiên đang được khuất, sự kiêng khem cử càng được tôn trọng và đặt điều nặng nề. Khi gọi là mang lại con cháu, phụ huynh cần tách sử dụng thương hiệu của tổ tiên và của những người dân bề bên trên nhập dòng tộc. Trong cuộc sống từng ngày, khi gặp gỡ những giờ trùng với thương hiệu các cụ, thân phụ u, tổ tiên, thì con cái con cháu cần gọi chệch chuồn, hoặc dò thám một kể từ đồng nghĩa tương quan thay cho thế. Thậm chí nhập thời trước, với những người dân khi vào trong nhà ai cần căn vặn thương hiệu húy nhằm kiêng khem, hoặc nếu như với mừng câu đối mang lại ai thì cũng cần căn vặn trước gia chủ nhằm coi với chữ gì phạm húy thì vứt đi.

Thánh nhân húy[sửa | sửa mã nguồn]

Thánh nhân húy là tách sử dụng thương hiệu của những bậc thánh nhân đời trước. Ví dụ nhập đời ngôi nhà Kim, người tớ tách sử dụng thương hiệu của Khổng Tử.

Ảnh hưởng[sửa | sửa mã nguồn]

Ảnh hưởng trọn của húy kỵ lên toàn bộ những loại tên tuổi, tên thường gọi như đang được thấy bên trên cả theo phía tích đặc biệt, xấu đi hoặc trung tính. Nhưng 1 trong các mặt mày tác động xấu xí của chính nó nhập xã hội phong loài kiến phương Đông, cần nói tới việc vận dụng những quy toan quy tắc về kỵ húy nhập thi tuyển nho học: nhiều cử tử chuồn đua nho học tập thời xưa, thông thường bị tấn công trượt ko cần là vì ko học tập tài, nhưng mà vì thế phạm húy. Đây cũng là 1 trong những vẹn toàn nhân thực hiện nền dạy dỗ nho học tập suy thoái và khủng hoảng, ko tìm kiếm được người nhân tài mang lại quốc gia^[12]. Trần Tế Xương nhập bài bác Thi hỏng với câu:

Rõ thực nôm hoặc nhưng mà chữ ngu dốt,

Tám khoa ko ngoài phạm ngôi trường quy.

Việc phạm quốc húy thông thường bị trừng trị đặc biệt nặng nề. Kỵ húy được ghi nhập pháp luật những triều đại phong loài kiến Trung Quốc với những hình trừng trị đặc biệt nghiêm ngặt so với người phạm quốc húy, như Luật triều Đường quy định:"Trực tiếp phát biểu thương hiệu nhà vua là phạm đại tội bất kính, ko xá miễn". Năm 1777, Vương Tích Hầu (王錫侯) đang được phê phán Khang Hi tự động điển nhập tự động điển của ông và ghi chép thương hiệu Càn Long nhưng mà ko sử dụng khuyết cây viết (bỏ nét) như luật. Hành động này dẫn cho tới việc ông bị tru di cửu tộc và tịch biên toàn cỗ gia sản.^[13] Trước ê năm 1757, một quan tiền tía chánh người Chiết Giang đang được về hưu thương hiệu là Bành Gia bằng phẳng, làm cho một thư sinh thương hiệu là Đoạn Xương Tự đăng một câu văn cảo, nhập ê nói đến việc thương hiệu húy của vua Càn Long là "Hoằng Lịch" tuy nhiên ko tách đường nét, bởi vậy Bành Gia bằng phẳng cần tự động sát, Đoạn Xương Tự bị chém đầu.

Việc kỵ húy phiên bản thân thiết cũng có thể có mâu thuẫn: nếu như không biết thương hiệu thiệt của vua chúa thì đặc biệt khó khăn nhằm kiêng khem, vì vậy bằng phương pháp này hoặc cách thứ hai, thương hiệu húy của vua chúa sẽ tiến hành truyền xuống dân bọn chúng một cơ hội ko đầu tiên. Vào năm 435 thời Bắc Ngụy, sứ fake Cao Câu Ly đang được đầu tiên thỉnh cầu Bắc Ngụy gửi mang lại bọn họ một văn phiên bản mang tên của nhà vua nhằm tách phạm cần húy khi gửi văn kể từ tiếp xúc. Bắc Ngụy Thái Vũ đế ngay lập tức đồng ý.^[14]

Do từng đời vua của từng triều đại đều phải có những quy toan riêng biệt về kiêng khem húy cho nên việc dò thám hiểu về kị húy với thế chung xác lập được niên đại của những bia ký và văn phiên bản đời trước.

Ngược lại với tập dượt tục này, cần nói tới phong tục gọi là thánh (hay thương hiệu thân phụ u hứng đầu) mang lại loài người khi mới nhất sinh ra, ở những nước phương Tây.

Xem thêm: nanodegree là gì

Ngày ni, những quy toan về kiêng khem húy không hề hiệu lực hiện hành nữa, vì như thế nó là mẫu mã quá vô lý với cuộc sống ngôn từ và xã hội 1 thời, tuy nhiên một trong những sách vở và giấy tờ và nhập xã hội vì thế tác động của lệ kiêng khem húy trước đó vẫn sử dụng chữ kiêng khem húy nhập hành văn vì như thế thói thân quen nhiều ngày nhằm lại.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tên húy
• Mê tín
• Kiêng kỵ
• Tiếng lóng
• Tên thánh nhập Do Thái giáo

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

(tiếng Việt)

• Ngô Đức Thọ, Bước đầu nghiên cứu và phân tích chữ húy đời Trần, Viện Nghiên cứu vãn Hán Nôm, số một năm 1986.
• Ngô Đức Thọ, Nghiên cứu vãn chữ húy nước Việt Nam qua quýt những triều đại, Viện Nghiên cứu vãn Hán Nôm, Nhà xuất phiên bản Văn hóa, 1997.
• Phạm Văn Bân, Tị húy nhập sinh hoạt của những người Việt Nam.
• Dương Phước Thu, Húy kỵ và Quốc húy thời Nguyễn, Nhà xuất phiên bản Thuận Hóa.
• Đỗ Đức Thọ, Chữ Nam ghi chép kiêng khem húy và vấn niên đại của chuông Vân Bản, Viện Nghiên cứu vãn Hán Nôm, Thông báo Hán Nôm học tập 1996 (tr.376-383).

(tiếng Pháp)

• Ngô Đức Thọ, Les caractères interdits au Vietnam à travers l'histoire, Emmanuel Poisson dịch và chú giải

• 王建 編 (Vương Kiến Biên), 史諱辞典 (Sử húy kể từ điển), Thư viện Kyuko, ISBN 476291049X.
• 陳垣 (Trần Viên) 《史諱舉例》 (Sử húy cử lệ), Nhà xuất phiên bản Hiệu sách Thượng Hải, ấn phiên bản mon 6 năm 1997, ISBN 7806222529.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Chữ Nôm kiêng khem húy bên trên tấm bia đời Trần. (TBHNH 1998)

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]